SBI, PNB and HDFC customers आजच्या डिजिटल युगात बँक खाते हे प्रत्येकासाठी अत्यावश्यक बनले आहे. मग ते पगार जमा करण्यासाठी असो किंवा दैनंदिन व्यवहारांसाठी, बँक खाते हे आपल्या आर्थिक जीवनाचा महत्त्वाचा भाग बनले आहे.
मात्र, बँक खाते चालवताना काही महत्त्वाचे नियम पाळावे लागतात, त्यापैकी सर्वात महत्त्वाचा नियम म्हणजे किमान शिल्लक राखणे. भारतीय रिझर्व्ह बँकेने (RBI) नुकतेच या संदर्भात नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली आहेत, ज्यामुळे ग्राहकांना विशेष काळजी घ्यावी लागणार आहे.
किमान शिल्लकेचे महत्त्व: बँकांमध्ये किमान शिल्लक ठेवण्याची पद्धत ही नवीन नाही. मात्र, आता या नियमांमध्ये काही बदल झाले आहेत. प्रत्येक बँकेने आपल्या ग्राहकांसाठी किमान शिल्लक ठेवण्याची मर्यादा निश्चित केली आहे. ही रक्कम शहरी भागात जास्त असते, तर ग्रामीण भागात कमी असते. या नियमाचे उल्लंघन केल्यास बँका दंडात्मक शुल्क आकारतात.
Also Read:
किसानों को मिलने लगे हैं फार्मर आईडी नंबर, ऐसे चेक करें अपना आईडी स्टेटस Farmer ID numbers
विविध बँकांच्या किमान शिल्लक मर्यादा: शहरी भागातील ग्राहकांसाठी सर्वसाधारणपणे किमान शिल्लक पुढीलप्रमाणे आहे:
- स्टेट बँक ऑफ इंडिया (SBI) – रु. 3,000
- HDFC बँक – रु. 5,000 ते रु. 10,000
- ICICI बँक – रु. 5,000 ते रु. 10,000
- अॅक्सिस बँक – रु. 5,000 ते रु. 10,000
ग्रामीण भागासाठी ही मर्यादा साधारणतः रु. 1,000 ते रु. 2,500 पर्यंत असते.
दंडात्मक शुल्काचे स्वरूप: जर खातेधारक किमान शिल्लक राखण्यात अयशस्वी ठरला, तर बँका त्यांच्याकडून दंडात्मक शुल्क वसूल करतात. हे शुल्क कमी शिल्लकेच्या प्रमाणात वाढत जाते. उदाहरणार्थ:
- किमान शिल्लकेपेक्षा 50% कमी – रु. 100 ते रु. 250
- किमान शिल्लकेपेक्षा 50% ते 75% कमी – रु. 250 ते रु. 500
- किमान शिल्लकेपेक्षा 75% पेक्षा जास्त कमी – रु. 500 ते रु. 750
समस्येपासून वाचण्यासाठी उपाय:
नियमित तपासणी: आपल्या खात्यातील शिल्लक नियमितपणे तपासा. मोबाईल बँकिंग अॅप्स किंवा नेट बँकिंगद्वारे हे सहज शक्य आहे. महिन्याच्या सुरुवातीलाच किमान शिल्लक राखण्याची खबरदारी घ्या.
ऑटो-स्वीप सुविधा: बऱ्याच बँका ऑटो-स्वीप सुविधा देतात. यामध्ये ठराविक रकमेपेक्षा जास्त रक्कम फिक्स्ड डिपॉझिटमध्ये स्वयंचलितपणे वर्ग होते आणि गरज पडल्यास परत बचत खात्यात येते.
एसएमएस अलर्ट: बँकेकडून एसएमएस अलर्टची सुविधा घ्या. यामुळे खात्यातील व्यवहार आणि शिल्लक याबद्दल तुम्हाला वेळोवेळी माहिती मिळेल.
योग्य खात्याची निवड: तुमच्या गरजेनुसार योग्य प्रकारचे खाते निवडा. काही बँका विशेष वर्गांसाठी (विद्यार्थी, ज्येष्ठ नागरिक) कमी किमान शिल्लकेची खाती देतात.
बेसिक सेव्हिंग्ज अकाउंट: जर तुम्हाला किमान शिल्लक राखणे शक्य नसेल, तर बेसिक सेव्हिंग्ज अकाउंट उघडा. या खात्यांमध्ये किमान शिल्लकेची अट नसते, मात्र काही मर्यादित सुविधा असतात.
डिजिटल बँकिंगचा वापर: आधुनिक काळात डिजिटल बँकिंग हे एक वरदान ठरले आहे. मोबाईल बँकिंग अॅप्सद्वारे तुम्ही:
- खात्यातील शिल्लक तपासू शकता
- पैसे हस्तांतरित करू शकता
- बिले भरू शकता
- गुंतवणूक करू शकता
विशेष सूचना:
- नवीन नियमांनुसार, बँका किमान शिल्लकेबद्दल ग्राहकांना अगोदर सूचित करणे आवश्यक आहे
- दंडात्मक शुल्क आकारण्यापूर्वी एसएमएस किंवा ईमेलद्वारे सूचना दिली जाते
- ग्राहकांना त्यांच्या खात्याचा प्रकार बदलण्याचा पर्याय असतो
साराभूत सुचविलेल्या बाबी:
- आपल्या बँक खात्याचा प्रकार समजून घ्या
- किमान शिल्लकेची मर्यादा लक्षात ठेवा
- नियमित खाते तपासणी करा
- डिजिटल बँकिंग सुविधांचा वापर करा
- आवश्यक असल्यास खात्याचा प्रकार बदला
बँक खात्यातील किमान शिल्लक राखणे हे आर्थिक शिस्तीचे एक महत्त्वाचे पैलू आहे. नवीन नियमांची माहिती ठेवून आणि योग्य त्या खबरदारी घेऊन, अनावश्यक दंडात्मक शुल्कापासून वाचता येते. डिजिटल बँकिंगच्या युगात हे अधिक सोपे झाले आहे. म्हणूनच, प्रत्येक खातेधारकाने या नियमांचे पालन करून आपले आर्थिक व्यवहार सुरळीत ठेवावेत.